Με το νέο νομοσχέδιο οι ποινές θα εκτίονται ακόμα και για πλημμελήματα
Στον ΣΩΤΗΡΗ ΠΙΚΟΥΛΑ
Ο Υφυπουργός Δικαιοσύνης Γιάννης Μπούγας μιλά στην «POLITICAL» για το μεγάλο νομοσχέδιο του υπουργείου σχετικά με τον νέο Ποινικό Κώδικα και αναλύει όλες τις βασικές του θεματικές ενότητες. Αναφέρει, επίσης, τις ενέργειες για την απονομή των δικαστικών αποφάσεων πιο γρήγορα από ό,τι σήμερα, ενώ σημειώνει και ποιες είναι οι άλλες πρωτοβουλίες του υπουργείου για τα ζητήματα της Δικαιοσύνης.
P.: Ποιες είναι οι βασικές κατευθύνσεις του νέου Ποινικού Κώδικα και σε ποια αδικήματα αυστηροποιούνται οι ποινές;
Ι.Μπ.: Στόχος του προτεινόμενου νομοσχεδίου, το οποίο προσεχώς θα τεθεί ενώπιον της κοινοβουλευτικής επιτροπής, είναι κυρίως η καταπολέμηση της ατιμωρησίας. Το ζητούμενο πάντα ήταν η πραγματική έκτιση της ποινής και με αυτό το νομοσχέδιο, υπάρχει πρόβλεψη οι ποινές να εκτίονται είτε μερικά είτε συνολικά. Ανατρέχοντας κανείς στο νομοσχέδιο, θα διαπιστώσει ότι οι διατάξεις καλύπτουν όλο το φάσμα της ποινικής διαδικασίας, από το στάδιο πριν από την άσκηση της ποινικής δίωξης και φθάνοντας έως την έκτιση των ποινών για όλα τα αδικήματα, είτε πρόκειται για πλημμελήματα είτε για κακουργήματα.
Όσον αφορά τις νέες ρυθμίσεις, εξετάσαμε τον εξορθολογισμό του πλαισίου επιβολής ποινών με αυστηροποίησή τους, όπου κρίνεται σκόπιμο, όπως είναι η αύξηση του ανωτάτου ορίου κάθειρξης για κακουργήματα από τα 15 στα 20 έτη.
Προβλέπεται, ακόμη, η αυστηροποίηση των προϋποθέσεων χορήγησης αναστολής, καθώς και η πραγματική δυνατότητα επιβολής κύριων ποινών, πλην της στερητικής της ελευθερίας ποινής, όπως συνιστά η χρηματική ποινή και η παροχή κοινωφελούς εργασίας.
Τέλος, αυστηροποιούνται οι προϋποθέσεις της υφ’ όρον απόλυσης κρατουμένων, οι οποίοι κρατούνται για σοβαρά εγκλήματα. Εκεί τίθεται το αυστηρό κριτήριο, που το δικαστικό συμβούλιο θα μπορεί να κρίνει εάν αυτός που αιτείται παρέχει τα εχέγγυα πρωτίστως.
P.: Το νομοσχέδιο για τον νέο Ποινικό Κώδικα βρίσκεται στη δημόσια διαβοόλευση εδώ και έναν μήνα. Τι αλλαγές σκέφτεστε να κάνετε;
Ι.Μπ.: Η δημόσια διαβούλευση του σχεδίου νόμου με τίτλο «Παρεμβάσεις στον Ποινικό Κώδικα και τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας για την επιτάχυνση και την ποιοτική αναβάθμιση της ποινικής δίκης - Εκσυγχρονισμός του νομοθετικού πλαισίου για την πρόληψη και την καταπολέμηση της ενδοοικογενειακής βίας» ολοκληρώθηκε και αναμένεται προσεχώς να τεθεί ενώπιον της Εθνικής Αντιπροσωπείας. Είδαμε τα 1.949 σχόλια των πολιτών που ανταποκρίθηκαν στο ευρύ κάλεσμα της διαβούλευσης, τα υπομνήματα, παρατηρήσεις και προτάσεις φορέων, νομικών επαγγελματιών και ακαδημαϊκών. Με βάση τις μέχρι σήμερα παρατηρήσεις έχουν γίνει αλλαγές σε επιμέρους διατάξεις. Βεβαίως, μετά τον κοινοβουλευτικό διάλογο, το υπουργείο Δικαιοσύνης - όπως έχει αποδείξει- είναι πρόθυμο να ακούσει βελτιωτικές προτάσεις και να προβεί σε αλλαγές, οι οποίες, φυσικά, δεν θα θίγουν τον πυρήνα του σχεδίου νόμου.
P.: Πώς σκέφτεστε να αντιμετωπίσετε τις καθυστερήσεις στην απονομή της δικαιοσύνης, γεγονός το οποίο έχει επισημάνει πολλές φορές και η Κομισιόν;
Ι.Μπ.: Είναι γεγονός ότι η Ελλάδα είναι στις χαμηλότερες θέσεις ως προς τους χρόνους απονομής της δικαιοσύνης. Για τον λόγο αυτό, στο υπουργείο Δικαιοσύνης, στοχεύοντας σε μια πιο άμεση και αποτελεσματική απονομή δικαιοσύνης, επεξεργαζόμαστε ένα πλέγμα μέτρων και παρεμβάσεων που αναλύεται σε τέσσερις άξονες:
αναμόρφωση Δικαστικού Χάρτη, κατασκευή νέων και επισκευή υφιστάμενων δικαστικών μεγάρων.
ενίσχυση της ψηφιακής Δικαιοσύνης.
θεσμικές παρεμβάσεις αλλά και
επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό της Δικαιοσύνης.
Με τη συνέργεια όλων των εμπλεκομένων και ταυτόχρονα με την εφαρμογή του προαναφερθέντος πλέγματος διατάξεων, θα δημιουργηθούν καλύτερες προϋποθέσεις που θα αναβαθμίσουν ποιοτικά την απονομή δικαιοσύνης και εντός της τρέχουσας τετραετίας, ελπίζω να καταστεί εφικτός ο στόχος για έκδοση τελεσίδικης απόφασης μέσα σε μία διετία από την έναρξη της δίκης.
P.: Τελικά έχει περάσει στο νομοσχέδιο και η άρση του ακαταδίωκτου για τους τραπεζίτες... Το σχόλιό σας.
Ι.Μπ.: Όλα τα κακουργήματα, συμπεριλαμβανομένων και των οικονομικών εγκλημάτων, όπως είναι η απιστία, η υπεξαίρεση, η τοκογλυφία και η απάτη, με αυτό το νομοσχέδιο, διώκονται πλέον αυτεπαγγέλτως, δηλαδή δεν απαιτείται η υποβολή έγκλησης, όπως ίσχυε μέχρι σήμερα.
Η απόφαση που είχε ληφθεί για να διώκονται κατ' έγκληση τα προαναφερόμενα αδικήματα είχε ληφθεί υπό συγκεκριμένες πολιτικές συνθήκες, οι οποίες σήμερα έχουν εκλείψει. Ένα μεγάλο μέρος των δανείων έχει τακτοποιηθεί με ευεργετικές ρυθμίσεις για τους δανειολήπτες και ως εκ τούτου δεν υπάρχει επαρκής δικαιολογητικός λόγος της διατήρησης εκείνης της διάταξης.
P.: Το υπουργείο πιστεύει ότι το νομοσχέδιο έρχεται να αντιμετωπίσει τη μικρομεσαία εγκληματικότητα. Με ποιες διατάξεις;
Ι.Μπ.: Το προτεινόμενο νομοσχέδιο στοχεύει στην αντιμετώπιση της μικρομεσαίας εγκληματικότητας που ταλανίζει σήμερα την κοινωνία, προκρίνοντας ως κανόνα την έκτιση των ποινών και ως εξαίρεση την αναστολή. Ειδικά για τα μικρομεσαία αδικήματα, όπως γνωρίζουμε, οι προβλεπόμενες ποινές μέχρι τριών ετών κατά κανόνα δεν εκτίονται. Εξαιτίας αυτής της κατάστασης, έχει αναπτυχθεί το αίσθημα ατιμωρησίας που κυριαρχεί σήμερα στην ελληνική κοινωνία. Μάλιστα, στο πλαίσιο αυτό, η ποινή θα μπορούσε να λειτουργήσει και αποτρεπτικά για τον νέο δράστη.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το προτεινόμενο νομοσχέδιο, οι ποινές φυλάκισης έως ένα έτος θα μπορούν να ανασταλούν, αν οι αμετάκλητες καταδίκες στο ποινικό μητρώο δεν υπερβαίνουν το ένα έτος. Υπάρχει πρόβλεψη για τις ποινές φυλάκισης άνω του ενός έτους και μέχρι δύο έτη να εκτίονται πρωτίστως με εναλλακτικούς τρόπους έκτισης. δηλαδή μετατροπής σε χρηματική ποινή ή σε κοινωφελή εργασία. Για τον λόγο αυτό, μάλιστα, έχει προβλεφθεί η σύσταση και η λειτουργία πλατφόρμας στην οποία έχουν ενταχθεί φορείς, στους οποίους θα παρέχεται η κοινωφελής εργασία. Τέλος, οι ποινές φυλάκισης μέχρι τρία έτη θα μπορούν να εκτιθούν μερικώς σε σωφρονιστικό κατάστημα από 30 ημέρες μέχρι 6 μήνες, με αναστολή του υπολοίπου της ποινής, ενώ οι ποινές φυλάκισης άνω των 3 ετών θα εκτίονται πραγματικά σε σωφρονιστικό κατάστημα.
P.: Τι φέρνει η νέα χρονιά για το υπουργείο πέραν του νομοσχεδίου;
Ι.Μπ.: Το υπουργείο Δικαιοσύνης συνεχίζει και τη νέα χρονιά με πλούσιο νομοθετικό έργο. Αναλυτικά, στοχεύοντας στη βελτίωση της ποιότητας και αποτελεσματικότητας της απονομής της δικαιοσύνης, επεξεργαζόμαστε το Σχέδιο Νόμου για την αναμόρφωση του Δικαστικού Χάρτη της χώρας, το οποίο αναμένεται να ψηφιστεί τους πρώτους μήνες του τρέχοντος έτους. Παράλληλα, εξετάζουμε τροποποιήσεις στην Πολιτική Δικονομία, στη διαδικασία ενώπιον του ΣτΕ, στον Κώδικα Δικηγόρων και Κώδικα Δεοντολογίας Δικηγόρων καθώς και στον Κώδικα Οργανισμού Δικαστηρίων και Κατάστασης Δικαστικών Λειτουργών, προκειμένου οι διατάξεις να συλλειτουργήσουν προς τη σκοπούμενη επιτάχυνση της απονομής δικαιοσύνης στη χώρα μας.
Η συνέντευξη δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα POLITICAL, στις 06 Ιανουαρίου 2024.